Haksız tutuklama nedeniyle tazminat nedir?

Haksız tutuklama nedeniyle tazminat, bir kişinin yasal olmayan nedenlerle haksız bir şekilde tutuklanması anlamına gelir. Bu durum, kişinin hak ve özgürlüklerini ihlal eder ve ciddi zararlar veren bir olaydır. Tazminat, haksız tutuklama nedeniyle kişinin uğradığı zararın telafi edilmesi amacıyla verilen bir ödeme olabilir. Tazminat, haksız tutuklama nedeniyle kişinin mağdur edilmesine neden olan kişi veya kurumlarca ödenir ve kişinin uğradığı zararın tam olarak telafi edilebilmesi amacıyla verilir.

Tazminat, haksız tutuklama nedeniyle kişinin uğradığı zararların tespit edilmesi ve değerlendirilmesi sonucu belirlenir. Bu zararlar, fiziksel veya psikolojik olarak oluşan zararlar olabilir. Örneğin, haksız tutuklama nedeniyle kişinin işyerinde kaybı olabilir, sağlık problemlerine yol açabilir veya kişinin aile yaşamını olumsuz etkileyebilir. Tüm bu zararlar, tazminat ödemesi için dikkate alınır.

Tazminat ödemesi, haksız tutuklama nedeniyle kişinin uğradığı zararların telafi edilmesine yönelik bir önlemdir ve yasal bir haktır. Eğer kişi haksız bir şekilde tutuklandıysa ve bu nedenle zarar gördüyse, tazminat talebinde bulunabilir. Bu talebin gerçekleştirilmesi, kişinin haklarının korunması ve adaletin sağlanması amacıyla yapılır.

Yasal düzenleme

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 141-144 maddeleri almış olup, 141.maddede “haksız tutuklama nedeniyle” dava açma koşulları, 142.maddede dava açma süresi, görevli mahkeme ve dilekçenin şekli ile kanıtların neler olacağı açıklanmıştır.

Görevli ve yetkili mahkeme

5271 sayılı Yasa’nın 142.maddesi 2. fıkrasına göre: “Dava, zarara uğrayanın oturduğu yer ağır ceza mahkemesinde ve eğer o yer ağır ceza mahkemesi tazminat konusu işlemle ilişkili ise ve aynı yerde başka bir ağır ceza dairesi yoksa, en yakın yer ağır ceza mahkemesinde karara bağlanır.”

Tazminat hakkı doğuran nedenler

5271 sayılı Ceza Yargılama Yasası’nın “Tazminat istemi” başlıklı 141.maddesine göre:
a) Kanunlarda belirtilen koşullar dışında yakalanan, tutuklanan veya tutukluluğunun devamına karar verilen,
b) Kanuni gözaltı süresi içinde hakim önüne çıkarılmayan,
c) Kanuni hakları hatırlatılmadan veya hatırlatılan haklarından yararlandırılma isteği yerine getirilmeden tutuklanan,
d) Kanuna uygun olarak tutuklandığı halde makul sürede yargılama mercii huzuruna çıkarılmayan ve bu süre içinde hakkında hüküm verilmeyen,
e) Kanuna uygun olarak yakalandıktan veya tutuklandıktan sonra haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilen,
f) Mahkûm olup da gözaltı ve tutuklulukta geçirdiği süreleri, hükümlülük sürelerinden fazla olan veya işlediği suç için kanunda öngörülen cezanın sadece para cezası olması nedeniyle zorunlu olarak bu cezayla cezalandırılan,
g) Yakalama veya tutuklama nedenleri ve haklarındaki suçlamalar kendilerine, yazıyla veya bunun hemen olanaklı bulunmadığı hallerde sözle açıklanmayan,
h) Yakalanmaları veya tutuklanmaları yakınlarına bildirilmeyen,
i) Hakkındaki arama kararı ölçüsüz bir şekilde gerçekleştirilen,
j) Eşyasına veya diğer malvarlığı değerlerine, koşulları oluşmadığı halde elkonulan veya korunması için gerekli tedbirler alınmayan ya da eşyası veya diğer malvarlığı değerleri amaç dışı kullanılan veya zamanında geri verilmeyen,
Kişiler, maddi ve manevi her türlü zararlarını Devletten isteyebilirler.

Dava açma süresi

5271 sayılı Ceza Yargılama Yasası’nın “Tazminat isteminin koşulları” başlıklı 142.maddesi 1.fıkrasında : “Karar veya hükümlerin kesinleştiğinin ilgilisine tebliğinden itibaren üç ay içinde ve her halde karar veya hükümlerin kesinleşme tarihini izleyen bir yıl içinde tazminat isteminde bulunulabilir” denilmiştir.

TAZMİNAT İSTEKLERİ

Haksız tutuklama nedeniyle tazminat davası, haksız tutuklama nedeniyle kişinin uğradığı zararların telafi edilmesi amacıyla açılan bir davadır. Bu zararlar, fiziksel veya psikolojik olarak oluşabilir ve tazminat davasında talep edilebilir.

Maddi Tazminat

1. a) Tutuklu kaldığı sürede çalışamamaktan ve işyerinin kapalı kalmasından dolayı kazanç kayıpları;
   b) Uzun süreli tutuklanma nedeniyle işten çıkarılmışsa, işverenden alamadığı ücret, ikramiye ve sosyal yardımlar ile yoksun kaldığı kıdem tazminatı;
2. c) Haksız tutuklanan kişinin herhangi bir işi ve kazancı olmasa bile, tutuklu kaldığı süreye göre asgari ücretten hesaplanacak tazminatı;
3. d) Ceza mahkemesinde avukatla temsil edilmişse, avukata ödediği vekalet ücreti;
4. e) Tutuklu kaldığı sürede cezaevinde yaptığı masraflar;
5. f) Ve maddi anlamda “her türlü zararları” istenebilecektir.
6. a) Tutuklu kaldığı sürede çalışamamaktan ve işyerinin kapalı kalmasından dolayı kazanç kayıpları;
   b) Uzun süreli tutuklanma nedeniyle işten çıkarılmışsa, işverenden alamadığı ücret, ikramiye ve sosyal yardımlar ile yoksun kaldığı kıdem tazminatı;
7. c) Haksız tutuklanan kişinin herhangi bir işi ve kazancı olmasa bile, tutuklu kaldığı süreye göre asgari ücretten hesaplanacak tazminatı;
8. d) Ceza mahkemesinde avukatla temsil edilmişse, avukata ödediği vekalet ücreti;
9. e) Tutuklu kaldığı sürede cezaevinde yaptığı masraflar;
10. f) Ve maddi anlamda “her türlü zararları” istenebilecektir.

 

Manevi Tazminat

Manevi tazminat, kişinin haksız tutuklama nedeniyle uğradığı psikolojik zararların telafi edilmesi amacıyla verilen bir ödeme olabilir. Bu tazminat, kişinin haksız tutuklama nedeniyle uğradığı manevi zararların tespit edilmesi ve değerlendirilmesi sonucu belirlenir. Örneğin, haksız tutuklama nedeniyle kişinin stres, korku ve üzüntü gibi duygusal problemlerle karşılaştığı düşünülebilir. Bu tür zararlar, manevi tazminat talebinde dikkate alınır.

Manevi tazminat talebi, haksız tutuklama nedeniyle kişinin uğradığı manevi zararların telafi edilmesine yönelik bir önlemdir ve yasal bir haktır. Eğer kişi haksız bir şekilde tutuklandıysa ve bu nedenle manevi zarar gördüyse, manevi tazminat talebinde bulunabilir. Bu talebin gerçekleştirilmesi, kişinin haklarının korunması ve adaletin sağlanması amacıyla yapılır.

 

Faiz

Kaynaklar-Alıntılar:

http://www.tazminathukuku.com/gorus-bildirimleri/haksiz-tutuklama-nedeniyle-tazminat.htm

 

Afyon avukat büroları arasında bulunan Çankaya&Kurt Hukuk Bürosu hizmet vermektedir. İletişim:

www.instagram.com/cankayakurthukuk

www.facebook.com/cankayakurthukuk