Tasarrufun İptali Davası

Tasarrufun iptali davası nedir? Tasarrufun iptali davasının çeşitleri nelerdir? 5 yıllık süre geçse dahi tasarrufun iptali davası açılıp hak talep edilebilir mi?

Giriş

Tasarrufun iptali davası TBK.m.19a göre genel muvazaa nedenine dayalı tasarrufun iptali davası ve İİK.m.277’ye göre açılan tasarrufun iptali davası olmak üzere temelde iki çeşittir.

TBK. m.19’a göre“muvazaa nedenine dayalı tasarrufun iptali davası

Davanın açılmasında hukuki yarar olmalıdır yani alacaklı gerçek bir alacağa sahip olmalı aynı zamanda bu alacağın ödenmemesi için muvazaalı bir işlem yapılmış olmalıdır. Bu davada borçlunun yaptığı tasarruf işlemlerinin hiç yapılmamış olduğunun tespiti amaçlanır. İcra takibine geçilmesine ve aciz vesikasına gerek yoktur. Bu dava taşınmazın aynına yönelik değildir alacağın tahsiline yöneliktir. İptal ve tescile gerek olmaksızın dava konusu taşınır veya taşınmazın haciz ve satışını isteyebilmek yönünde hüküm verilir. Bu davalar bedele dönüşmez, üçüncü kişi tazminat ile sorumlu tutulamaz. Bu davada dördüncü-beşinci kişiye devir halinde hepsinin kötüniyetli olduğunun ispat edilmesi gerekir. Bu davalar her zaman açılabilir, 5 yıllık süre uygulanmaz.

İİK.m.277’ye göre açılan tasarrufun iptali davası

Davanın açılmasında hukuki yarar olmalıdır yani alacak gerçek bir alacak olmalı, borçlu hakkında süresi içinde takipte bulunulmalı ve takip kesinleşmiş olmalı, iptali istenen tasarruf işlemi takip konusu borç doğduktan sonra yapılmalı, borçlu hakkında alınmış kesin-geçici aciz belgesi olmalıdır-uygulamada bu belgelerin temini zor olduğu için dava açarken bu belgeler aranmamakta bunlar yerine geçen usulüne uygun şekilde borçlunun tahsil edilebilecek taşınır ve taşınmaz malı olmadığına dair fiili haciz tutanakları da bu belgeler yerine geçmekte, eksiklik sonradan giderilebilmektedir- Bu dava tasarrufların hükümsüz sayılması için açılır.  Davada asliye hukuk mahkemesi görevlidir. Borçlu ve lehine tasarruf yapılan kişiler bu davada mecburi dava arkadaşıdır İİK.’nun 278(ivazsız tasarruflar), 279(aciz hâlinde yapılan tasarruflar) ve 280(zarar verme kastıyla yapılan tasarruflar) maddelerinde yazılı iptal koşullarının bulunup bulunmadığı araştırılır. Ancak, bu maddelerde iptal edilebilecek bütün tasarruflar, sınırlı olarak sayılmış değildir. Kanun, iptale tabi bazı tasarruflar için genel bir tanımlama yaparak hangi tasarrufların iptale tabi olduğu hususunun tayinini hakimin takdirine bırakmıştır (İİK.md.281). Bu yasal nedenle de, davacı tarafından İİK.nun 278, 279 ve 280.maddelerden birine dayanılmış olsa dahi, mahkeme bununla bağlı olmayıp, diğer maddelerden birine göre iptal kararı verebilir. Bu dava 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açılmalıdır. Alacaklı davayı kazanırsa Alacaklı tasarrufa tabi mal üzerinde haciz ve satış isteme yetkisini kazanır.

İvazsız Tasarruflar (m. 278)

• Hacizden,

• Haczedilecek mal yoksa acizden,

Önce 2 yıl içinde yapılan bağışlamalar da dahil tüm ivazsız tasarruflar.

Aciz Hâlinde Yapılan Tasarruflar (m. 279)

• Hacizden,

• Haczedilecek mal yoksa acizden,

Önce 1 yıl içinde yapılan tasarruflar.

Zarar Verme Kastıyla Yapılan Tasarruflar (m. 280)

• Borçlunun malvarlığının borçlarına yetmemesi gerekir.

• Borçlu alacaklılara zarar kastıyla hareket etmelidir.

• Malî durum ve zarar verme kastının işlemi karşı tarafınca bilinmesi ya da bilinmesini gerektirecek emarelerin olması gerekir.

Bu durumda işlemin yapıldığı tarihten itibaren 5 yıl içinde iptal edilebilir.

Afyon avukat büroları arasında bulunan Çankaya&Kurt Hukuk Bürosu tasarrufun iptali davası alanında da hizmet vermektedir. İletişim:

www.instagram.com/afyonavukatckhukuk/

www.facebook.com/cankayakurthukuk