SOYBAĞININ / NESEBİN REDDİ NE DEMEKTİR? HANGİ DURUMLARDA SOYBAĞININ REDDİ DAVASI AÇILIR?

Soybağının reddi davası, baba ile çocuğun arasındaki soy ilişkisini ortadan kaldırmak amacıyla açılan bir davadır. Türk Medeni Kanununa göre, evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden itibaren üç yüz gün içerisinde doğan çocuğun babası kabul edilir ve çocuk babanın nüfusuna kayıt edilir. Ancak, eğer çocuk ile baba arasında gerçek anlamda soybağı yoksa, bu ilişki soybağının reddi davası açılarak ortadan kaldırılır.

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINI KİMLER AÇABİLİR?

Soybağının reddi davası, Türk Medeni Kanunu kapsamında kocanın menfaatlerini gözetmeyi ve çocuğun çıkarlarını korumayı amaçlar. Bu nedenle dava hakkı öncelikle kocaya ve çocuğa tanınmıştır. Çocuk, kocanın dava hakkından bağımsız olarak soybağının reddi davası açma hakkına sahiptir. Kocanın açık veya örtülü olarak çocuğu benimsemesi çocuğun dava hakkını etkilemez. Ancak, ergin olmayan çocuk için dava kayyım tarafından açılabilir. Aynı zamanda, çocukla birlikte mirasçı olan birinci zümre mirasçıları ve çocuk sebebiyle miras hakkını kaybeden ikinci zümre başlarına soybağının reddi davası açma hakkı tanınmıştır. Yeni Medeni Kanunla birlikte, “baba olduğunu iddia eden kişi” de dava açabilecekler arasına eklenmiştir. Ancak, Türk Medeni Kanunu’na göre anaya soybağının reddi davası açma hakkı tanınmamıştır ve ana ile çocuk arasındaki menfaat ilişkisi gereğince ananın ergin olmayan çocuğa kayyım olarak atanması mümkün değildir.

SOYBAĞININ REDDİ DAVASI KİME KARŞI AÇILMALIDIR?

Babanın açacağı soybağının reddi davası, Türk Medeni Kanununa göre kocanın tarafından açılır ve davalılar ana ve çocuktur. Bu davada, ana ve çocuk arasında zorunlu dava arkadaşlığı mevcuttur, bu yüzden dava sadece ana veya çocuğa karşı açılmış olsa bile reddi gereklidir. Ancak, eğer ana veya çocuktan biri ölmüşse dava sağ kalan eşe karşı, her ikisi de ölmüşse mirasçılarına karşı açılmalıdır. Yargıtay, ananın ölmüş olması durumunda sadece çocuğa karşı dava açılmasını yetersiz görür ve ölü olan ananın mirasçılarına da yöneltilmesini aramaktadır.

Çocuk veya onun adına kayyım tarafından açılacak olan soybağının reddi davasında, ana ve koca davalı olarak gösterilir. Bu durumda ana ve koca arasında zorunlu dava arkadaşlığı mevcuttur.

Ret davası, kocanın altsoyundan, anası veya babası tarafından açılacaksa ana ve çocuk, baba olduğunu iddia eden kişi tarafından açılacaksa ana, çocuk ve koca davalı olarak gösterilmelidir.

Eğer koca veya diğer ilgili kişiler tarafından çocuk ve anaya karşı soybağının reddi davası açılırsa, vesayet makamı çocuğun davada temsil edilmesi için bir kayyım atamak zorunda olacaktır.

SOYBAĞININ REDDİ DAVASI NEREDE VE HANGİ MAHKEMEDE AÇILMALIDIR? HUKUK DİLİYLE YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME NERESİDİR?

Türk Medeni Kanunun 283. maddesine göre, soybağı ile ilgili davalar, taraflardan biri tarafından dava veya çocuğun doğumunun gerçekleştiği yerde bulunan mahkemede açılır. Bu nedenle, dava davacının ya da davalıların yaşadığı yerde yerleşim yeri olan mahkemede açılabilir.

Bu tür davalar, aile mahkemeleri tarafından yürütülür. Ancak, aile mahkemelerinin olmadığı yerlerde, asliye hukuk mahkemeleri aile mahkemesi sıfatıyla davaları görüşür ve karara bağlar.

SOYBAĞININ REDDİ DAVASI BELİRLİ SÜREDE AÇILMALI MIDIR?

Türk Medeni Kanunu’na göre, koca soybağının reddi davasını ananın başka bir erkekle cinsel ilişkide bulunduğu veya kendisinin baba olmadığını öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde açmak zorundadır. Anayasa Mahkemesi’nin 25.06.2009 tarihli kararı ile T.M.K. 289. maddesinde yer alan “herhalde 5 yıl içinde açmak zorundadır” ibaresi iptal edilmiştir. Bu nedenle, koca ne kadar uzun bir süre geçmiş olursa olsun, baba olmadığını veya ananın başka bir erkekten gebe kaldığını öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde dava açabilir.

Ergin olmayan çocuğa atanacak kayyım, atama kararının kendisine tebliğinden itibaren 1 yıl içinde davayı açmalıdır. Çocuk, ergin olana kadar kayyım atanmamışsa veya kayyım atanmış olmasına rağmen dava açılmamışsa, çocuk ergin olduğu tarihten itibaren en geç 1 yıl içinde soybağının reddi davasını açmak zorundadır.

Diğer ilgililer ve çocuğun babası olduğunu iddia eden kişi ise kocanın ölümünü, ayırt etme gücünü sürekli olarak kaybettiğini veya hakkında gaiplik kararı alındığını öğrenmelerinden itibaren 1 yıl içinde soybağının reddi davası açabilirler.

Soybağının reddi davası için öngörülen hak düşürücü sürelerin geçmesi, genellikle dava hakkının sona ermesine yol açar. Ancak, gecikme haklı bir nedene dayanıyorsa, 1 yıllık süre bu sebebin ortadan kalktığı tarihten itibaren işlemeye başlar. Haklı sebep, davacının kusuru olmaksızın, onu zamanında dava açmaktan alıkoyan sebeplerdir.

 

Afyon avukat büroları arasında bulunan Çankaya&Kurt Hukuk Bürosu soybağının reddi davasında da hizmet vermektedir. İletişim:

www.instagram.com/cankayakurthukuk

www.facebook.com/cankayakurthukuk